Kancjonały luterańskiego Gdańska 1587–1810

Studium nad źródłami lokalnej niemieckiej pieśni kościelnej

Piotr Kociumbas

Seria Reformacja w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej

Przedmiotem analizy niniejszej pracy są niemieckojęzyczne kancjonały luterańskie opublikowane w latach 1587–1810 przez gdańskie oficyny, z uwzględnieniem wszystkich możliwych wydań.

Skoncentrowanie się na kancjonałach luterańskich publikowanych w języku niemieckim wynika z przesłanek socjologiczno-demograficznych: w mieście nad Motławą, w omawianym tutaj okresie, kwantytatywnie górowała ludność luterańska posługująca się językiem niemieckim. Nie może więc w tym kontekście dziwić dominująca rola, jaką niemieckojęzyczny luteranizm – kształtujący przez stulecia oblicze tego miasta – odegrał dla rozwoju lokalnej kultury i sztuki, również tej o charakterze kościelnym.

Niniejsza heurystycznie nacechowana publikacja ma więc na celu z jednej strony dokumentację gatunku, jaki na kulturalnej mapie nowożytnego Gdańska stanowiły kancjonały wydawane w języku niemieckim na potrzeby miejscowych zborów luterańskich, oraz ukazanie zmian zachodzących w tym gatunku. Z drugiej – zamierza zaprezentować gdańską twórczość pieśniową wchodzącą w skład przybliżanych tutaj kancjonałów, której – w tym miejscu następuje teza – długofalowa promocja na niespotykaną dotychczas skalę została zainicjowana już pod koniec siedemnastego stulecia na terytorium Rzeszy.